Manufahi RKM News===== Segunda Feira (03-05) ohin Estudante drop-out (DO) na’in 15 iha Institutu Politékniku Betano (IPB) Kayrala Xanana Gusmão, halo konferénsia imprénsa ejíji Parlementu Nasionál no Governu fiskalíza urjénti ba IPB tanba halo diskriminasaun ba estudante sira.
Tuir Portavos Estudante drop -out Deonato Da Silva Liu Husi konférensia imprénsia ne’ebé hala’o iha kampus IPB Betano Postu Administrativu Same Munisipiu Manufahi Hateten , husu urjénti Ba Parlementu Nasionál no Minístru Ensínu Superiór atu halo fiskalízasaun urjénti ba lala’ok iha Instítutu Politékniku Betano, tanba mosu ireguláridade husi dosente sira impede futuru estudante sira.
Li-liu dosente Claudio Filipe Ximenes, lori matéria estatístika iha semester III, estudante sira hetan valór (D) hakarak tuir exame rekursu atu rekopera ba valór (C), maibé dosente la fó oportunidade atu tuir ezame rekursu, no estudante balun tuir duni ezame rekursu maibé nafatin hetan valór (D),no la iha justifikasaun.
Estudante sira mós lamenta, ho atetude dosente disiplína Cladio Filipe Ximenes, tamba estudante balun hetan valór (E) sira iha dalan tuir fali ezame próva rekursu, maibé estudante na’in 15 ne’e la fó opurtunidade, no halo presaun hasoru estudante sira.
Portavós Deonato da Silva lamenta, atetude Dosente balun no la iha responsabilidade ba estudante sira nia traballu, kona-ba materia Pastagem Nativu konserva Ai-han ba animal iha Tempu Udan no Bai-loron, Husi dosente disiplina Pedro de Deus no dosente Abilio dos Santos, la fó valór ba matéria prátika ne’ebé estudante sira implementa.
Iha parte seluk, estudante DO na’in 15 ne’e lamenta mós kona ba, IPB aplika selu propínas ba estudante sira kada semester, maibé Konstitusionál RDTL garántia sidadaun sira atu hetan edukasaun ho gratuita, estudante sira tenki selu propínas kada semester ba IPB ho osan dolár amérikanu hitu-nulu resin-lima ($ 75,00), liu fali Universidade Nasional Timor Lorosa’e (UNTL) no hetan de’it diploma 2, osan propínas ne’ebé estudante selu ba IPB kada semester, kompostu kada semester dollar Amérinaku tolu-nulu ($ 30,00), edifísiu kada semester dollar Amérikanu rua-nulu ($ 20.00), no osan prátika dollar Amérikanu ($ 25.00), maibé faktus hatudu IPB kontinua menus fasilidade ba estudante sira.
Hatán ba asuntu ne’e, Prímeiru Visé Presidenti IBP Cipriano Tilman klarifika katak, kona ba estudante na’in 15 ne’ebé DO, IPB buka ona meius atu halo mediasaun atu buka resolve iha fulan-Janeiru mai to’o fulan-Marsu 2021, tanba estudante sira balun la tama iskóla inklui dosente balun la tama, tanba relasiona ho situasaun Covid-19, maibé mediasaun ne’e la konsege realiza tanba prosesu aprendizajém komesa reativa fali iha fulan Marsu 2021, tanba ne’e estudante na’in 15 ne’ebé DO ne’e, kompeténsia husi dosente sira no diretór iskóla superiór agronómi tékniku tanba dosente sira maka fó valor ba estudante.
Priméiru visé IPB ne’e isplika, estudante sira selu propínas ne’e hatúr ona iha estatuta provizório IPB nian, maibé tuir polítika governu nian estudante sira iha direitu hetan fila-fali subsidi iskolár ho montante osan dollar Amérikanu tolu-nulu ($ 30,00) kada semester.
Fatin hanesan, diretór iskóla superiór agronómi tékniku IPB Pedro de Deus klarifika katak, deklarasaun estudante drop-out sira, liu husi konferénsia imprensa ne’e la loos, tanba tuir regulamentu IPB nian, estudante ne’ebé foin tama iskóla durante tinan ida nia laran, IPB aplika anu preparatóriu ka anu zéro, tanba ne’e kuandu iha semester ida maka estudante sira la pasa materia ida, labele kontinua ba semester dois, nune’e mós iha anu akadémiku kuandu estudante sira hetan valór E automatikamente estudante ne’e drop-out ona.
Nune’e mós dosente kursu produsaun animál, Claudio Filipe Ximenes reforsa katak estudante na’in 15 ne’ebé DO fahe ba tipu 4, ida estudante sira la tuir ezame matéria hotu-hotu, la tama aúla iha prosesu aprendizajeme, estudante sira ne’ebé hetan valór (D) balun la mai tuir ezame prová rekursu, no sira seluk partisipa duni ezame próva rekursu maibé hetan nafatin valór (E).
- Dosente ne’e subliña, ne’e tuir regulamentu interna IPB artigu 17 númeru 6 no 7, estudante ne’ebé hetan valór (0 to’o 3,9) ne’e hetan valór (E) ka reapróvadu, katak la iha dalan atu tuir fali ezame rekursu, maibé estudante ne’ebé hetan valór (D) iha direitu bele tuir fali ezame rekursu. (Vas)