Sunday, April 28, 2024
spot_imgspot_img
HomeNotisiaKOMUNIKADU BA IMPRENSA

KOMUNIKADU BA IMPRENSA

(Dr Rui Maria de Araújo, Kordenador Forsa-Tarefa ba Prevensaun no Mitigasaun Surtu Covid-19 iha Timor-Leste,
CIGC-SS)
Ohin, loron 13 fulan Maiu 2021, hodi Centro Integrado Gestão de Crises, Sala Situação (CIGC-SS) nia
naran, hakarak hato’o ba jornalista, no ba públiku tomak, informasaun hanesan tuir mai:
I. DADUS JERAL BA TIMOR-LESTE TOMAK:
1) Kazu detetatu foun ne’ebé relata ohin dia 13 de Maiu de 2021: 253 (iha Dili 203, iha
Munisipiu seluk 50)
2) Total kazu konfirmadu kumulativu iha 13 de Maiu 2021 (sura husi 21 Marsu 2020):
3879.
3) Kazu rekuperadu ne’ebé ralata ohin, dia 13 de Maiu 2021: 162.
4) Total kazu ativu ohin, dia 13 de Maiu 2021:1818.
5) Informa mos ba públiku katak ohin, iha kazu óbitu ho Covid-19 nain 3.
• Ida iha fatin izolamentu ba kazu moderadu ho grave iha Vera Cruz.
• Nain rua seluk, detetadu pozitivu iha loron hirak liu bá, maibe rekuza atu baixa
iha Vera Cruz, no obriga-an hela deit ka fila ba uma. Ida iha Liquiça, ida iha
Caicoli, Dili. Ohin ekipa saúde konjunta simu informasaun katak ida iha Liquiça
i’is-kotu iha uma, ida iha Caicoli, Dili, i’is-kotu, iha dalan ba HNGV.
• Detalles seluk sei hato’o iha Komunikadu Imprensa tuir mai.
6) Husi horiseik mai ohin, dia 13 de Maiu, hamutuk hotu Laboratóriu Nasionál Saúde
halo 984 testes PCR iha Dili, ho detalles hanesan tuir mai:
a) Vijilánsia sentinela:48.
b) Rastreiu ba kontaktu (Contact tracing): 75.
c) Rastreiu Aleatoriu (Random Screening): 487.
d) Viajen sai husi serka sanitária Munisipiu Dili: 319.
e) Viajen internasionál: 21.
f) Follow up iha quarentena: 24.
7) Total testes PCR ne’ebé halo horiseik dia 12 de Maiu iha Munisipiu sira seluk ,
REAOA & HNGV, hamutuk 559, ho detalle hanesan tuir mai: (a) Baucau:131; (b)
Ermera:107; (c) Maliana:4; (d) Maubisse:91; (e) RAEOA:-; (f) Suai:124; (g)
Viqueque:45; (h) HNGV: 57.2
II. TABELA EVOLUSAUN SURTU COVID 19 IHA TIMOR-LESTE: HUSI 21 MARSU 2020 – 13 MAIU
2021.
(Tuir klasifikasaun transmissaun OMS nian)
Nº MUNISIPIU
KAZU
DETETADU
FOUN IHA 24
ORAS IKUS
KAZU
REKUPERADU
IHA 24 ORAS
IKUS
KUMULATIVU
REKUPERADU
KUMULATIVU
KAZU
KONFIRMADU
ÓBITU IHA
24 ORAS
IKUS
KUMULATIVU
ÓBITU
KLASIFIKASAUN
TRANSMISSAUN
1 AILEU 2 2 5 9 0 0 Kazu esporádiku
2 AINARO 1 0 6 23 0 0 Kazu esporádiku
3 BAUCAU 0 12 70 174 0 0 Kazu iha Cluster
4 BOBONARO 1 0 8 18 0 0 Kazu esporádiku
5 COVALIMA 7 0 18 73 0 0 Kazu iha Cluster
6 DILI 203 141 1818 3357 2 7 Transmisaun
Komunitária
7 ERMERA 0 32 44 61 0 0 Kazu iha Cluster
8 LAUTEM 0 0 3 22 0 0 Kazu esporádiku
9 LIQUIÇA 0 0 9 17 1 1 Kazu esporádiku
10 MANATUTO 0 0 1 6 0 0 Kazu esporádiku
11 MANUFAHI 0 0 52 53 0 0 Kazu iha Cluster
12 RAEOA 0 1 6 8 0 0 Kazu esporádiku
13 VIQUEQUE 39 6 16 58 0 0 Kazu iha Cluster
TOTAL 253 162 2056 3879 0 8
III. EVOLUSAUN SURTU COVID 19 IHA MUNISPIU DILI, MUNISIPIU SIRA SELUK NO MÓS RAEOA
Atu bele hatene surtu ida ninia evolusaun, no mós surtu ne’e aumenta ka diminui, indikador
ida ne’ebé matenek-nain epidemiolojia nian uza, maka insidénsia. Konvensionalmente
insidénsia sukat total kazu foun, kada loron, pur 100 mil habitantes, no hatudu risku ne’ebé
populasaun iha atu hetan da’et moras ida.
Gráfiku nº1: hatudu kazu detetadu foun kada loron iha Timor-Leste tomak, pur Munisipiu & RAEOA.3
• Gráfiku iha leten hatudu katak média (rata-rata) ohin, husi insidénsia Covid-19 iha
Timor-Leste durante loron 7 ikus maka 10,9 /100 mil abitantes, enkuantu ba deit
Munisipiu Dili 34,8/100 mil abitantes.
• Insidénsia iha leten sei nafatin hatudu katak Munisipiu Dili maka fatin ho risku bo’ot liu
atu populasaun hetan da’et & hada’et tutuan virus SARS-CoV-2.
IV. INFORMASAUN HUSI IZOLAMENTU
1. Iha dia 13 de Maiu de 2021, izolamentu Vera Cruz halo tratamentu ba kazu detetadu nain
32. Iha área obstetrisia nain 11, no iha medisina interna nain 22.
• Sira nain 11 iha obstetrisia, kategoria moderadu hotu, sira nia kondisaun
estável.
• Husi sira nain 22 iha medisina interna, 8 grave (1 uza ventilador, 2 uza CPAP,
nain 5 uza oksijéniu), nain 14 moderadu.
Gráfiku nº 2: Total kazu pozitivu hirak ne’ebé baixa ospital kada loron & kumulativu.
• Koluna kór verde hatudu kazu foun ne’ebé deteta kada loron iha Timor-Leste laran
tomak.
• Liña azul iha gráfiku ne’e, hatudu númeru kazu moderadu no grave ne’ebé baixa iha
Vera Cruz, no hatudu katak wainhira ema barak liu detetadu pozitivu, barak-liu tan maka
sei baixa ho kategoria moderadu no grave.
V. INFORMASAUN ADISIONÁL
1. Hakarak fo’o hanoin hikas ba públiku katak bele uza númeru hotline 119, hodi kontakta
ekipas operasionais iha Ministeriu Saúde. Pur ezemplu, se hakarak halo swab ba teste PCR,
bele kontakta 119, hafoin ema ne’ebé atende telefone sei enkamiña ba ekipa vijilánsia
epidemiolójika hodi bele organiza. Nune’e mós wainhira ida dúvida ka presiza atendimentu
ruma relasiona ho Surtu Covid-19, halo favor liga ba 119.
2. Aproveita informa mós ba públiku katak, fatin atu halo teste PCR maka hanesan tuir mai:4
• Wainhira sente moras isin-manas, mear, kakorok moras ka sintoma seluk tan:
bele ba konsulta iha Sentru Saúde ne’ebé besik, atu bele halo swab.
• Wainhira atu husu autorizasaun esepsionál sai husi serka sanitaria iha Dili: bele
ba halo swab iha Centro Convenções Dili (CCD).
• Wainhira sente katak sai kontaktu-besik ba ema ruma ne’ebé detetau pozitivu
ona, no seidauk hetan kontaktu husi ekipa konjunta saúde: bele liga ba numeru
119 atu organiza oin sá foti swab.
• Ekipa Saúde na Familia (SnF) iha Sentru Saúde sira iha Dili, halo mós vizita ba
bairru ho aldeia sira ne’ebé detetadu kazu barak ona. Sira ne’ebé iha sintomas,
ka sente kontaktu besik ho kazu pozitivu ruma, bele hakbesik ba sira hodi halo
swab.
VI. APELU
1. Apela ba populasaun iha Timor-Leste laran tomak atu tu’ur hakmatek, kumpri ho rigor regra
serka sanitaria no konfinamentu domisiliáriu ne’ebé Konsellu Ministru deside ona
implementa hahú da 30 de Abril, no estende tan ona semana 2 ba oin. Husu atu hotu-hotu
kolabora ho autoridade saúde sira hodi bele buka-tuir ema hotu ne’ebé hetan da’et ona
virus ne’e, no izola husi no labele hada’et-tutan ba ema ne’ebé seidauk hetan da’et.
2. Apela ba populasaun iha Dili laran no mós iha Munisipiu sira seluk, atu aprezenta-an iha
fasilidade saúde públiku (Sentru Saúde ka Ospitál) ne’ebé besik, wainhira sente isin-manas,
ka kakorok moras, ka inus-ben, ka mear, hodi bele hetan atendimentu husi profisionál saúde
sira. Wainhira sedu liu hatene se virus ne’e kona ita ka la’e, di’ak liu, hodi nune’e bele hetan
atendimentu sedu liu, no prevene tama ba iha situasaun ne’ebé hanaran sindroma
insufisiénsia respiratória aguda (SIRA), ka susar/difisil atu dada-i’is.
3. Ba populasaun iha Timor-Leste laran tomak, favor respeita nafatin regra prevensaun no
ijiéne individual, ne’ebé Governu hatu’ur ona, atu prevene moras Covid-19 da’et ba mai.
Regra sira ne’e, hanesan ita hotu hatene ona, maka: (a) uza máskara; (b) fase liman beibeik
ho sabaun ka dezinfetante ruma; (c) evita kose liman ba matan, inus ho ibun; (d) wainhira
kumprimenta malu, la presiza ka’er liman, bensa-liman, rei-malu ka haku’ak malu; (e) evita
halibur malu barak; (f) hamri’ik ka tur do’ok husi ema seluk, mínimu metru ida ho balun.
-ninin no rohanRM

RELATED ARTICLES
Continue to the category
0 0 votes
Article Rating
Subscribe
Notify of
guest
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments
Fans na'in: mak rona hela.
Loading ...

TRENDING SEMANAL

INAGURASAUN IGREJA PAROQUIA NOSSA SENHORA DE ASUNSAUN SAME

Manufahi,RKM News====Iha loron Sexta Feira 31/12/2021 Bispo Dom Virgilio do Carmo da Silva Inagura Igreja Paroquia Nossa Senhora de Assunsao Same,Igreja Paroquia Same hahu'u...

PREVIZUN TEMPO

0
Would love your thoughts, please comment.x
()
x